شرق:وضعیت بحرانی معدن “زمستان یورت” هنوز به ثبات نرسیده و امدادگران درحالی همچنان مشغول عملیات هستند که ١٣ تن از معدنچیان همچنان در زیر آوار گرفتار شده اند و از سلامت آنها خبری در دست نیست. هرچند مسئولان در امیدوار به زنده بیرون آوردن آنها هستند اما معدنچیان می گویند این احتمال بسیار ضعیف است.
به گزارش شاهد حلاج، خبرنگار اعزامی «شرق»، امدادگران ساعاتی بعد از اینکه حادثه اتفاق افتاد به محل رسیدند، آتش نشانان و امدادگران هلال احمر گفته اند به آنها حدود ساعت ١١:٣٠ گزارش شد که وضعیت بحرانی در معدن پیش آمده است و آنها نیز خود را به محل رساندند، اما کارگران می گویند حادثه ساعت ٩ صبح اتفاق افتاده است.
یکی از کارگران معدن که در محل حضور داشته، به خبرنگار ما گفت: ساعت ٩ صبح بود که انفجار شدیدی در معدن اتفاق افتاد، من ٣٠٠ متر از محل حادثه فاصله داشتم، بلافاصله به داخل تونل رفتم، اما وضعیت خیلی بد بود، گاز همه جا را گرفته بود و نمی شد کاری کرد، کارگران دیگر هم آمدند. شیفت صبح بود و ما می دانستیم که خیلی ها آن داخل کار می کنند. برای امدادرسانی رفتیم، اما نمی شد وارد بشویم و بیرون آمدیم. گاز داشت ما را خفه می کرد، تا ساعت ١١:٣٠ هیچ نیروی امدادی در محل نبود، تازه ساعت ١١:٣٠ آمدند، ما درخواست کمک کردیم و گفتیم اینجا داریم خفه می شویم، اینجا که فضا باز و اکسیژن زیاد است هم نمی شود نفس کشید، به ما کپسول بدهید خودمان می رویم و بچه ها را نجات می دهیم. آنها هم به اندازه کافی امکانات نداشتند، کپسول کم داشتند و بعد هم که اصلا اجازه ندادند ما داخل برویم، حالا هم خیلی ها گرفتار شده اند و هنوز امدادگران نتوانسته اند آنها را بیرون بیاورند.
کارگر دیگری که در جریان حادثه قرار دارد، در مورد علت وقوع حادثه به خبرنگار ما گفت: من داخل بودم، کار خدا بود که چنددقیقه قبل از حادثه بیرون آمدم. ما لوکوموتیوهایی داریم که ارابه دارد و با آن زغال سنگ را از معدن خارج می کنیم. لوکوموتیوی که آن لحظه داشتیم استفاده می کردیم خاموش شد و دیگر نتوانستیم آن را روشن کنیم. مسئول فنی که آنجا بود به راننده و من گفت که بروید باتری بیاورید. ما هردو به او گفتیم که باتری خطرناک است، ما داخل معدن باتری روشن نمی کنیم. گفت چیزی نمی شود، نترسید و اصرار کرد که ما باتری بیاوریم. وقتی که بیرون آمدیم، من کار دیگری انجام می دادم و دیگر تو نرفتم. اصلا هم به این فکر نکردم که مشکلی به وجود بیاید. بعد از چنددقیقه صدای انفجار آمد و تونل ریزش کرد.
او در پاسخ به این سوال که حالا مسئول فنی کجاست، گفت: او خودش یکی از کشته شده هاست و جانش را از دست داده است.
آن طور که کارگران می گویند مشکل اصلی برای بیرون آوردن کسانی که در محل گیر افتاده اند و عدم پیشروی در تونل، تخریب هایی است که اتفاق افتاده. یکی از کارگران می گوید: برای اینکه بتوانیم زغال سنگ استخراج کنیم با چاشنی انفجارهایی انجام می دهیم. داخل این تونل هم مدت ها قبل انفجارهایی انجام گرفته است. اصلا با همین انفجارهاست که تونل ایجاد می شود. همین مسئله باعث شده است تا دیوارها و سقف تونل سست شود و این انفجار اخیر هم آن را سست تر کرده است، به همین دلیل دیوارها و سقف مثل پودر ریزش و همین کار را سخت می کند. چیزی حدود ٨٠ واگن آوار ریزش کرده است و بچه ها پشت آن دفن شده اند.
او در مورد اینکه یک بار پیش از این خودش هم در حادثه ای مشابه چندین روز زیر آوار معدن مانده است، گفت: سال ٨۶ همین اتفاق در معدن دیگری برای من افتاد. معدن ریزش کرد و من زیر آوار ماندم. با دوستم بودیم و سه روز آنجا ماندیم. در همان لحظات اولیه بود که دوستم از ترس جانش را از دست داد، اما من زنده ماندم و اصلا نترسیدم و بعد از سه روز من را بیرون آوردند. این وضعیت درمورد گرفتار شدگان این حادثه هم وجود دارد.
این کارگر باسابقه معدن گفت: دو اتفاق ممکن است باعث مرگ کارگر معدن بعد از ریزش آوار شود اول اینکه بعد از ریزش آوار گاز متان زیاد شود و اکسیژن نباشد و فرد خفه شود. دوم اینکه بعد از ریزش آوار از ترس بمیرد. اگر فردی نترسد و بتواند شرایط را تحمل کند، امدادگران او را نجات می دهند و بعد زنده می ماند؛ البته گرسنگی و تشنگی او را اذیت خواهد کرد، اما باعث نمی شود که بمیرد.
او به کیسه گاز اشاره کرده و ادامه داد: چیزی که همکاران من را در معادن زغال سنگ تهدید می کند کیسه گاز است. کیسه گاز روی تکه های زغال سنگ ایجاد شده و انفجار هرکدام می تواند تا صدها متر خرابی به بار آورد و فردی که کنار کیسه گاز باشد قطعا می میرد. یک بار انفجار کیسه گاز در همین معدن داشتیم. این مسئله اصلا قابل پیشگیری نیست؛ چون کیسه گاز اصلا قابلیت رویت ندارد به همین خاطر هم نمی توان از آن پیشگیری کرد.
بسیاری از کارگرانی که در معدن «زمستان یورت» مشغول به کار هستند از وضعیت بیمه و حقوقشان ناراضی هستند. یکی از کارگران به خبرنگار ما گفت بیمه ای که برای آنها در نظر گرفته شده، بیمه آرایشگری یا نانوایی است. او گفت: همه بچه هایی که اینجا هستند حتما کسری بیمه دارند و آینده شان تامین نیست. کارگرانی که در داخل معدن گرفتار شده اند بچه دو یا سه ساله دارند، حالا چه کسی پاسخ گوی این بچه هاست.
سبحانی، نماینده مجلس که همراه هیئتی از سوی رئیس مجلس به محل حادثه اعزام شده است، درباره حادثه معدن زمستان یورت و وضعیت کارگران گفت: ما باید زوایای مختلفی را که در این حادثه وجود دارد مورد بررسی قرار دهیم؛ اول اینکه باید بررسی کنیم آیا نکات ایمنی قبل از وقوع حادثه رعایت شده است یا نه، دوم باید دید عملیات امدادرسانی درست انجام شده است یا نه و سوم بعد از حادثه باید اوضاع را بررسی کنیم و ببینیم وضعیت کارگران چطور بوده است. وی گفت: آنچه مسلم است باید استانداردها قبل از وقوع حادثه رعایت شود؛ مثلا اینکه دستگاه هواساز باید طبق استاندارد در این معدن وجود می داشت، باید این موضوع را بررسی کنیم. نکته دیگر اینکه گفته می شود علت حادثه باتری لوکوموتیو بوده است و لوکوموتیو خاموش شده را با باتری روشن کرده اند. ما باید بررسی کنیم و ببینیم آیا مسئول فنی اجازه داشته در معدنی که گاز وجود دارد از باتری استفاده کند؟ و اصلا چرا از باتری استفاده شده است؟
وی در مورد انفجارهای داخل معدن گفت: بخشی از این انفجارها طبیعی است، اما بخش دیگر این انفجار غیرطبیعی بوده است. باید بررسی شود که دستگاه گازسنج وجود داشته؟ یا اینکه چه تعدادی دستگاه گازسنج وجود داشته است. آیا براساس استاندارد بوده است؟
وی به مسئله نجات اشاره کرد و گفت: مسئله قابل بحث این است که برخی می گویند انفجار ساعت ٩ صبح بوده درحالی که آتش نشانی و هلال احمر می گویند ساعت ١١:٣٠ به آنها گزارش شده؛ باید بررسی شود چرا این اتفاق افتاده است.
این نماینده مجلس وقتی مورد سوال قرار گرفت که چرا بیمه برخی از کارگران آرایشگری رد شده و آنها از بیمه معدنچیان محروم بوده اند، گفت: این هم مسئله ای است که بررسی خواهد شد. یک نکته مهم وجود دارد. برخی افراد بعد از حادثه خود را به معدن رسانده و امدادرسانی کرده اند که حین امدادرسانی جان خود را از دست داده اند، باید ببینیم آیا این افراد از کارگران معدن بوده اند و بیمه آنها برای کارگران معدن بوده است یا نه؟ اگر این طور باشد، قطعا مورد رسیدگی قرار خواهد گرفت و ما اجازه نمی دهیم حقی از کسی ضایع شود.
یکی دیگر از اعضای هیئتی که به محل رفته بود نیز تاکید کرد از تعدادی از کارگران معدن به صورت محرمانه دعوت خواهد شد تا در جلسه کمیسیون حاضر شوند و حرف های خود را بزنند.
هرچند مسئولان محلی و کشوری در محل حاضر هستند؛ اما کارگران همچنان وضعیت ملتهبی دارند و نسبت به وضعیت موجود واکنش نشان می دهند. یکی از این افراد کارگری است که برادرش در معدن گرفتار شده است. او به خبرنگار ما گفت: من و برادرم در این معدن کار می کردیم. من بیرون از محل حادثه بودم و او داخل بود و من نتوانستم کاری برای او بکنم. برادرم هنوز زیر آوار است و نتوانستیم او را بیرون بیاوریم.
کارگر دیگری هم گفت: همان ساعات اولیه چند بار خواهش کردیم به ما کپسول اکسیژن بدهند و خودمان داخل برویم؛ اما کپسولی نبود که بدهند، بسیاری از کسانی که اجسادشان بیرون آمده است، کسانی هستند که برای امدادرسانی رفته بودند؛ اما دچار گاز گرفتگی شده و فوت شدند. حتی تعداد بسیاری از کسانی که در بیمارستان هستند، هم از همین افراد هستند.
یافته های خبرنگار ما درباره اینکه چرا ساعات متفاوتی از زمان حادثه گفته می شود، حاکی از آن است که احتمالا انفجار ساعت ٩ صبح بوده است و مسئولان معدن به تصور اینکه خود می توانند موضوع را حل کنند، به امدادرسانان گزارش نداده اند؛ اما بعد از دو ساعت وقتی متوجه شدند که عمق فاجعه سنگین است؛ بنابراین تصمیم گرفتند به امدادرسانان گزارش بدهند. در همان ساعات اولیه هلال احمر و آتش نشانی با هلیکوپتر خود را به محل رساندند؛ اما وضعیت آن قدر بحرانی بود که کار امدادرسانی را دشوار کرد.
یکی از کارگران در این باره گفت: از وقتی نیروهای امداد آمدند، دیگر منطقه را بستند و ما را راه ندادند. اگر امکانات می دادند، خودمان می توانستیم بهتر کمک کنیم؛ اما دیگر منطقه را بسته بودند و تازه ساعت پنج بعدازظهر بود که دستگاه تهویه هوا را آوردند. کار چندان مفیدی انجام نگرفته بود. او نسبت به گفته های استاندار گلستان در شبکه محلی گلایه کرد و گفت: آن طور که ما شنیدیم، استاندار گفته است کارگران خودشان مقصر این حادثه بوده اند. وقتی استاندار به محل آمد، من و چند نفر دیگر به نمایندگی از کارگران به سراغش رفتیم و گفتیم به ما توضیح بده چرا ما مقصر هستیم؟ از کجا به این نتیجه رسیده ای؟ من از او خواستم عذرخواهی کند؛ اما گفت که چنین حرفی نزده است.
یکی دیگر از کارگران که او هم برادرش زیر آوار مانده است، به آنچه در شبکه های مجازی منتشر شده است، واکنش نشان داد و گفت: اصلا به این فکر نمی کنند که چه وضعیتی برای خانواده های ما درست می کنند.
حادثه تازه اتفاق افتاده بود. ما هنوز نتوانسته بودیم به محل برویم و نتوانسته بودیم گاز را خارج کنیم که در تلگرام نوشتند ٢۴ نفر کشته شده اند. خانواده برادر من هنوز نگران هستند و هر لحظه تنشان می لرزد. چرا این کارها را می کنید؟ وضع روحی این خانواده ها به اندازه کافی خراب است.
یکی دیگر از کارگران هم به سابقه این معدن اشاره کرده و گفت: این معدن قبل از انقلاب تاسیس شد و از همان موقع این شغل آبا و اجدادی ماست. ١۶ سال است که من در این معدن کار می کنم. ماهی ٨٠٠ هزار تومان حقوق می گیرم؛ درحالی که این معدن خیلی درآمد دارد. واقعیت این است که ما هر روز که به داخل معدن می رویم، خودمان این کار را می کنیم؛ اما بیرون آمدن مان از معدن دست خودمان نیست، با خداست که سالم برگردیم. خیلی ها این بیرون چشم انتظار ما هستند. ما خانواده داریم و آنها هم به اندازه ما به خاطر وضعیت شغلی ای که داریم، سختی می کشند.
همچنین یکی از امدادگران که به صورت تخصصی در معادن امدادرسانی می کند، هم به خبرنگار ما گفت: معمولا در معادن زغال سنگ از لوکوموتیو هایی استفاده می شود که با باد هم می توان آن را روشن کرد؛ چرا که همیشه در معادن زغال سنگ گاز وجود دارد و برای جلوگیری از انفجار از لوکوموتیوهای خاصی استفاده می شود. اینکه گفته می شود از باتری استفاده شده است، مسئله ای است که باید حتما بررسی شود.
کمیل ترقی درباره این ادعا که کارگران می گویند فقط یک راه خروج وجود داشته است، گفت: هنوز نمی توان گفت علت حادثه چه بوده و آیا این معدن استاندارد بوده است یا نه؛ اما به طور معمول در معادن زغال سنگ دو راه ورود و خروج وجود دارد که یک راه برای ورود و خروج کارگران و راه دیگر برای ارابه ها و لوکوموتیو است. ضمن اینکه بر اساس وضعیت معدن و نقشه ای که از آن هست، می توان گفت دستگاه تهویه ای که وجود داشته، کافی بوده یا نه؛ اما درحال حاضر تمرکز ما باید روی بیرون آوردن افرادی باشد که در محل دفن شده اند.
شاهد حلاج، خبرنگار «شرق» در ادامه گزارش گفت: خانواده معدنچیان در محل حضور دارند. آنها به شدت نگران هستند و چهره ای ماتم زده دارند. آنها که توانسته اند اجساد عزیزانشان را دریافت کنند، برای دفن و مراسم ختم از محل دور شدند؛ اما خانواده های دیگر همچنان در محل حاضر هستند و به شدت ملتهب هستند.
همچنین وضعیت بهداشتی برای امدادرسانی هم خوب نیست. دستشویی های صحرایی بعد از گذشت ٢۴ ساعت برپا شد و غذا و آبی که برای امدادگران و خانواده ها می آورند، نیز در وضعیت مناسبی نیست.
گفته می شود تعدادی از کشته شدگان متعلق به یک خانواده بودند و بازماندگان آنها وضعیت روحی مناسبی ندارند و وضعیت بحرانی دارند. بر اساس گفته های کارگران سه کشته این حادثه برادر بودند و یکی دیگر از کشته شدگان نیز شوهر خواهر آنها بوده است. آن طور که کارگران می گویند دو نفر از آنها برای نجات دو نفر دیگر به داخل معدن رفته اند که همگی جانشان را از دست داده اند. اجساد این چهار کشته شده به خانواده تحویل داده شده است.
روزنامه شرق ، شماره ۲۸۵۶ به تاریخ ۱۶/۲/۹۶، صفحه ۱۳ (حوادث
