از انتخابات دوازده مه عراق شش ماه و یازده روز گذشته، هنوز نه کابینه جدیدی تماما سر کار است، نه نخست وزیر جدید بر کرسی قدرت سوار است. تا کنون تنها نیمه دست دوم کابینه منصوب شده است. تکلیف نیمه اصلی که شامل وزارتخانه های درجه اول (سیادی) دفاع، کشور، دادگستری و … است ناروشن مانده است. اختلافهای جدی انتلافهای حاکم مانع توافقشان بر سر تقسیم پستهای کلیدی حکومت است. اوضاع جاری حکومت جدید بغداد نشانه آن است که خانه از پای بست ویران است. توافقات ناقص و ناتمام ائتلافها ملغمه ای از بندوبستهای ناپایدار است.
آنچه پایدار است نارضایتی به نقطه جوش رسیده اعماق جامعه است که چندین بار در شش ماه گذشته به فوران در آمده و هر آن در انتظار انفجار است.
دو روند در بالا و پائین اوضاع کنونی عراق در کار است: بالا نظام حاکم ملی مذهبی ارتجاعی در هم ریخته است. پائین کارد به استخوان توده وسیع محرومان اعماق جامعه رسیده است. واضح است که هر یک از این دو بر دیگری تاثیرگذار است.
عادل عبدالمهدی در راس حکومت جدید، نه یک رئیس دارای اختیار بلکه یک مهره فاقد اقتدار است که روزمره از طرف ائتلافهای شریک قدرت زیر فشار است. سفر اخیر مسعود بارزانی به بغداد آشکارا برای پشتیبانی از نخست وزیر بی پشت و پناهی است که در شکاف اختلاف انتلافها به موقعیت مستعجلی گمارده شده است بی آنکه قدرت جابجا کردن وزیر و مدیری به او واگذار شده باشد. رئیس حزب اول حاکم در کردستان در پی آن است که از اوضاع در هم ریخته حکومت بغداد برای کسب بیشترین سهم از قدرت و ثروت جامعه برای حزب خود و سلطه حزب خود بر حکومت اقلیم کردستان بهره بردارد. عادل عبدالمهدی در استقبال از بارزانی او را مهندس بزرگ مناسبات در عراق خطاب کرد. بارزانی هم هدف سفر خود را غنیمت شمردن فرصت جدید برای عراق و تقویت دولت عادل عبدالمهدی توصیف کرد. هدفی که دو طرف در این لحظه به آن نیاز دارند.
دخالت دولت آمریکا و رژیم اسلامی حاکم بر ایران در شکل دادن به ترکیب حکومت جدید بغداد در جهت منافع فوری و آتی متباین و گاه متوازی شان در عراق و منطقه، آشکارتر از آن است که پشت پرده بماند. برت مک گورک نماینده آمریکا در عراق پنجشنبه در پیام توئیتی هدفمند خود سفر مسعود بارزانی به بغداد را ستایش کرد. سران رژیم اسلامی هم در سفر رئیس جمهور جدید عراق به تهران اهداف سیاسی و اقتصادی رژیمشان را حضوری و بی پرده اعلام کردند که تاکید بر حفظ حشد شعبی به عنوان اهرم نظامی نفوذشان در عراق و افزایش مبادله تجاری در مقابله با تحریمهای دولت آمریکا بود.
یک فاکتور بسیار موثر در تشدید تصاعدی در هم ریختگی نظام حاکم عراق،بی تردیدبالا گرفتن تصاعدی تخاصم دو رژیم آمریکا و ایران در منطقه بالاخص در عراق در هر دو عرصه اقتصاد و سیاست است. بیشک لشکرکشی ٢٠٠٣ دولتهای آمریکا، بریتانیا و متحدانشان به عراق بانی ویرانی گسترده، فساد فراگیر و منجلابهای پهناوری بود که به رشد و نمو توحش داعش و امثال آن منشا و میدان میداد. اما تخاصم و رقابت دو رژیم آمریکا و ایران برای نفوذ در عراق، فاکتور اصلی تداوم و بازتولید ویرانی و فساد فراگیر در آن کشور و تحمیل فلاکت و بیکاری فاجعه بار بر توده های محروم آن جامعه بود.
تغییر معادلات در بالای رژیم حاکم بر عراق تا همینجا گویای منحنی نزولی نفوذ رژیم اسلامی ایران در آن کشور است. واضح است که رژیم اسلامی به این سیر نزولی تن نخواهد داد و برای ترمیم و تحکیم نفوذ خود در عراق بر تخاصم و رقابت خود با دولت آمریکا به هر شیوه ممکن خواهد افزود. به این ترتیب چشم انداز ناگزیر تشدید تخاصم دو رژیم در عرصه سیاست و اقتصاد عراق در دوره تشدید تحریمهای دولت آمریکا علیه رژیم ایران، عمر توافقات هم اکنون متزلزل میان ائتلافهای حاکم شریک در حکومت جدید عراق را کوتاهتر خواهد کرد.
اما توفان عظیمی که بنیان حکومت جدید عراق را در آینده نزدیک به لرزه خواهد آورد، نارضایتی گسترده و گسترش یابنده محرومان اعماق جامعه است. حکومت ائتلافی جدید بغداد نه تنها از پاسخگویی به خواستها و نیازهای فوری توده های محروم و معترض ناتوان است، بلکه رقابت و زدوخورد انتلافهای حاکم برای چاپیدن ثروت جامعه باز هم بر ناتوانی آن خواهدافزود. این نارضایتی توفنده که در شش ماه اخیر در ابعاد گسترده به میدان آمده است، دیگر آتش زیر خاکستر نیست، بلکه آتشفشان در حال فوران است.
