بسمله، ده ساله، همراه خواهر و برادرانش در طول شب گل یاس می‌چینند تا به مادرشان در تامین مخارج زندگی خانواده کمک کنند
تامین کنندگان مواد اولیه دو شرکت بزرگ لوازم آرایشی از اقلامی استفاده می‌کنند که با کار کودکان تهیه شده است.
تحقیقات در تابستان گذشته در مورد زنجیره تامین مواد اولیه مورد نیاز دو شرکت تولید کننده لوازم آرایش لانکوم و ارین بیوتی حاکی از آن است که بخشی از این اقلام توسط خردسالان جمع‌آوری شده است.
تولیدکنندگان تمام برندهای عطرهای لوکس ادعا می‌کنند که استفاده از نیروی کار کودکان را به هیچوجه تحمل نمی‌کنند.
شرکت لورآل، مالک لانکوم، گفته است که به رعایت حقوق بشر متعهد است. استه‌لودر ، مالک ارین بیوتی نیز گفته است که در این مورد با تامین کنندگان مواد اولیه خود تماس گرفته است.
یاس مورد استفاده در عطرلانکوم به نام ایدول لنتانس و عطرهای ایکات جاسمین و لیمونه دی سیسیلیا متعلق به ارین بیوتی از مصر تامین می‌شود که عرضه کننده حدود نیمی از گل یاس مورد استفاده در عطر سازی در جهان است. گل یاس یکی از مواد اصلی در ساختن عطر است.
افراد آشنا با این صنعت به ما گفتند که تعداد انگشت شماری از شرکت‌ها که عرضه‌کنندگان برندهای لوکس متعدد عطر هستند، بودجه خرید خود را «کم» کرده و در نتیجه پرداخت‌های خود را محدود کرده‌اند. گل‌چینان در مصر می‌گویند که این محدودیت آنها را مجبور می‌کند فرزندان خود را برای چیدن گل به کار گیرند.
ما کشف کرده‌ایم که روش‌های نظارتی که در صنعت عطرسازی برای بررسی زنجیره‌های تامین مواد اولیه مورد استفاده قرار می‌گیرد معیوب است.
تومویا اوبوکاتا، گزارشگر ویژه سازمان ملل برای مقابله با اشکال نوین برده‌داری، گفته است که از ملاحظه شواهد گردآوری شده از جمله شامل فیلمبرداری مخفیانه از مزارع یاس مصر در فصل چیدن گل در سال گذشته. ، متاثر شده است.
او گفت که موسسات فعال در این صنعت «روی کاغذ، چیزهای خوب زیادی را وعده می دهند، مانند شفافیت در زنجیره تامین مواد و مقابله با کار کودکان.»
هبه – که در روستایی در ناحیه غربیه، قلب منطقه پرورش گل یاس در مصر زندگی می‌کند – خانواده خود را ساعت ۳ صبح از خواب بیدار می‌کند تا قبل از اینکه گرمای خورشید به گل‌ها آسیب برساند، شروع به چیدن گل کنند.
هبه می‌گوید که به کمک چهار فرزندش- که ۵ تا ۱۵ سال سن دارند – برای کار نیاز دارد. مانند اکثر کسانی که در مصر گل یاس می‌چینند، او به عنوان یک «گل‌چین مستقل» شناخته می‌شود و در یک مزرعه متعقل به یک خرده‌مالک کار می‌کند.
هر چه او و فرزندانش بتوانند گل بیشتری جمع‌آوری کنند، درآمد بیشتری خواهند داشت.
شبی که از او فیلم گرفتیم، او و فرزندانش موفق به چیدن ۱.۵ کیلوگرم گل یاس شده بودند.
پس از پرداخت یک سوم دریافتی خود به صاحب زمین، برای کار شبانه آنها تقریبا معادل ۱.۵ دلار آمریکا باقی ماند. از آنجا که تورم در مصر به سطح بالایی رسیده و اکثر چینندگان گل در زیر خط فقر قرار دارند، این عایدی کمتر از همیشه بود.
بسمله دختر ۱۰ ساله هبه به حساسیت شدید چشم مبتلا شده است. ما در ملاقات او با یک پزشک حضور داشتیم و پزشک به او گفت که اگر بدون درمان التهاب چشم همچنان به چیدن گل ادامه دهد، ممکن است به بینایی او آسیب برسد.
بعد از اینکه گل‌های یاس چیده و وزن شد، از طریق نقاط جمع‌آوری به یکی از کارخانه‌های محلی تحویل می‌شود تا عصاره یا روغن گل گرفته شود. سه کارخانه اصلی روغن‌گیری گل یاس عبارتند از شرکت الف فخری و شرکاء، شرکت براداران هاشم و شرکت ماکالیکو.
هر سال، این کارخانه‌ها هستند که قیمت خرید یاس را که توسط افرادی مانند هبه چیده می‌شود تعیین می‌کنند.
دشوار بتوان گفت دقیقا چه تعداد از ۳۰۰۰۰ نفری که در صنعت گل یاس در مصر اشتعال دارند کودک هستند.
اما در تابستان سال ۲۰۲۳، بی‌بی‌سی از سراسر این منطقه فیلمبرداری و با بسیاری از ساکنان محلی صحبت کرد. آنها به ما گفتند که قیمت پایین تعیین شده برای خرید گل یاس به این معنی است که باید فرزندان خود را در کار چیدن گل به کار گیرند.
در چهار محل مختلف ما شاهد بودیم که تعداد قابل توجهی از چینندگان گل در مزارع – که یاس مورد استفاده در کارخانه‌های اصلی روغن‌گیری را تامین می‌کنند – کودکان زیر ۱۵ سال بودند.
همچنین منابع متعدد به ما گفتند که کودکانی در مزارعی کار می‌کردند که مستقیما متعلق به کارخانه ماکالیکو بود. بنابراین ما مخفیانه برای فیلمبرداری به آنجا رفتیم و چینندگانی را یافتیم که به ما گفتند سن آنها بین ۱۲ تا ۱۴ سال است.
در قوانین مصر، کار افراد زیر ۱۵ سال بین ساعات ۱۹:۰۰ تا ۰۷:۰۰ غیرقانونی است.
کارخانه‌های روغن‌گیری روغن یاس تولید خود را به شرکت‌های بین‌المللی تولید عطر صادر می‌کنند تا در ساختن عطر مورد استفاده قرار گیرد.
شرکت ژیوودان، مستقر در سوئیس، یکی از بزرگترین شرکت‌هایی است که از دیرباز با شرکت الف فخری و شرکا رابطه تجاری داشته است.
اما به گفته کریستوف لاودامیل، عطرساز مستقل، و چند تن دیگر از صاحب نظران این صنعت، این شرکت‌های اصلی و بالاتر سازندگان عطر – از جمله لورآل و استه‌لودر هستند که قدرت را در اختیار دارند.
او گفت که این شرکت‌ها که با نام «استادکارها» شناخته می‌شوند، دستورالعمل‌های مشخص و بودجه محدودی را برای تولیدکنندگان عطر تعیین می‌کنند.
آقای لاودامیل که سال‌ها در یکی از شرکت‌های عطرسازی کار کرده است، گفت: «منافع استادکارها در این است که ارزان‌ترین روغن عطر ممکن برای قرار دادن در شیشه عطر تامین شود» و سپس همان عطر به بالاترین قیمت ممکن به فروش برسد.
او در توضیح گفت: «البته آنها در تعیین حقوق یا دستمزد چینندگان گل یا قیمت خریداری گل یاس مداخله ندارند زیرا این اقدامات در حد این شرکت‌ها نیست.»
اما او افزود که میزان بودجه‌ای که آنها تعیین می‌کنند باعث «فشار بر بودجه پرداختی» به کارخانه‌ها و در نهایت، دستمزد گل‌چین‌ها می‌شود.
وی افزود: «میان گرانبها بودن که در مباحث بازاریابی درباره آن صحبت می‌شود و آنچه که در واقع به چینندگان گل داده می‌شود فاصله بزرگی وجود دارد.»
شرکت‌های عطرسازی و عرضه‌کنندگان عطر در تبلیغات خود تصویری دلپذیر از شیوه‌های اخلاقی تامین مواد اولیه خود ترسیم می‌کنند.
در زنجیره تامین مواد اولیه هم همه کارفرمایان تعهدنامه‌ای را برای سازمان ملل امضا کرده و متعهد شده‌اند که از دستورالعمل‌های سازمان در مورد شیوه‌های ایمنی کار و اجتناب از کار کودکان پیروی کنند.
به گفته یکی از مدیران ارشد موسسه عطر ژیوودان، مساله در اینجا عدم نظارت شرکت‌های سازنده عطر بر زنجیره تامین مواد اولیه است.
این مدیر اجرایی که نخواست نامش فاش شود، گفت که این شرکت‌ها به سازندگان عطر متکی هستند تا از موسسات حسابرسی ثالث بخواهند بر درستی شیوه کار نظارت کنند.
موسسات نظارتی عمده‌ای که اغلب توسط شرکت‌ها و سازندگان عطر در وبسایت‌های آنها و در نامه‌های ارسالی به سازمان ملل از آنها نام برده می‌شود عبارتند از سدکس و یوئی‌بی‌تی.
گزارش‌های بازرسی اینها در دسترس عموم قرار نمی‌گیرد، اما ما با تظاهر به اینکه خریدار یاس با اطمینان از شرایط اخلاقی گردآوری آن هستیم، موفق شدیم کارخانه الف فخری و شرکا را قانع کنیم گزارش‌های این موسسات را برای ما ارسال کند.
گزارش یوئی‌بی‌تی که بر اساس بازدید آن از کارخانه در سال گذشته تهیه شده، نشان می‌دهد که نشانه‌ای از مسایلی در ارتباط با موضوع حقوق بشر مشاهده شده است اما این گزارش به جزئیات موضوع نمی‌پردازد. با وجود این، به این شرکت «تاییدیه» داده شد، به این معنی که الف فخری و شرکا می‌تواند بگوید «روغن یاس تهیه شده از منبع مسئولانه» را عرضه کرده است.
شرکت یوئی‌بی‌تی در واکنش به این موضوع گفت: «برای یک شرکت تاییدیه‌ای در ارتباط با موضوع تامین مسئولانه مواد صادر شده که مشروط به برنامه اقدام عملی بوده … که تا اواسط سال ۲۰۲۴ معتبر است و در صورت عدم اجرا، این مدرک لغو می‌شود.»
گزارش سدکس حاوی ارزیابی درخشانی از کارخانه بود، اما محتوای آن نشان می‌داد که بازدید از کارخانه از پیش به مدیران کارخانه اعلام شده و فقط شامل بازدید از محل کارخانه بوده و از مزارع متعلق به خرده مالکان که گل یاس از آنها چیده شده بود بازدیدی به عمل نیامده است.
سدکس به ما گفت که «قاطعانه با هر شکلی از نقض حقوق کار مخالف است؛ اما هیچ ابزاری به تنهایی نمی‌تواند یا نباید برای کشف و اصلاح همه مخاطرات مرتبط با اثرات زیست محیطی و حقوق بشری مورد اتکا قرار گیرد.»
سارا دادوش، وکیل حقوقی و بنیانگذار طرح پیمانکاری مسئولانه، که به دنبال بهبود حقوق بشر در زنجیره‌های تامین مواد اولیه در سطح جهانی است، گفت که تحقیقات بی‌بی‌سی «نشان می‌دهد… که این روش‌ها کار نمی‌کند.»
او گفت، موضوع این است که «بازرسان فقط مواردی را که برای نظارتشان دستمزد می‌گیرند بررسی می‌کنند» و این موارد ممکن است شامل هزینه پرداخت دستمزد نیروی کار نباشد هرچند وضعیت بودجه منظور شده برای پرداخت دستمزدها «یکی از علل اصلی» کار کودکان است.
شرکت الف فخری و شرکا به ما گفت که کار کودکان چه در مزرعه و چه در خود این کارخانه ممنوع است، اما اکثر یاس مورد نیاز خود را از عرضه‌کنندگان مستقل تامین می‌کند.
این شرکت گفت که «در سال ۲۰۱۸، تحت نظارت یوئی‌بی‌تی، طرح نظارت بر حفاظت از محصولات گیاه یاس را آغاز کردیم، که ممنوعیت کار برای افراد زیر ۱۸ سال در مزارع را اعمال می‌کند.»
این کارخانه افزود که «با هر معیار رایج در مصر، دستمزد پرداختی این شرکت برای چیدن گل یاس، دستمزد خوبی است.»
شرکت ماکالیکو هم گفت که از چینندگان زیر ۱۸ سال استفاده نمی‌کند و افزود که بهای خرید گل یاس را در دو سال گذشته افزایش داده و امسال نیز چنین خواهد کرد.
شرکت برادران هاشم گفتند گزارش بی‌بی‌سی «بر اساس اطلاعات گمراه‌کننده» تهیه شده است.
ژیوودان، سازنده عطرلانکوم ایدول لنتانس، گزارش تحقیقاتی ما را «عمیقا هشداردهنده» توصیف کرد و افزود: «بر همه ما لازم است به اقداماتی برای حذف کامل احتمال کار کودکان ادامه دهیم.»
فیرمنیچ، که عطرهای ایکات جاسمین و لیمون دی سیسیلیا را برای ایرین بیوتی تولید می‌کند، و در تابستان ۲۰۲۳ یاس مورد نیاز خود را از ماکالیکو تهیه کرد، به ما گفت که اکنون از یک تامین‌کننده جدید یاس در مصر استفاده می‌کند.
این سازنده افزود: «از طرح‌هایی که در پی رسیدگی جمعی به این موضوع با مشارکت شرکای ما در این صنعت و کشاورزان محلی یاس باشد» حمایت خواهد کرد.
ما همچنین یافته‌های تحقیقات خود را در اختیار استادکارهای عطر قرار دادیم.
لورآل گفت که «فعالانه به رعایت موازین حفاظتی براساس معیارهای بین‌المللی و شناخته شده حقوق بشر متعهد است» و افزود که این شرکت «هیچگاه از سازندگان عطر درخواست نمی‌کند که پرداخت کمتر از قیمت بازار برای مواد اولیه، به زیان کشاورزان باشد. اما علیرغم سختگیرانه بودن تعهدات… ما می‌دانیم که در بخش‌های خاصی از جهان که تامین‌کنندگان مواد اولیه لورآل در آن فعالیت دارند، خطراتی برای نقض تعهدات ما وجود دارد.»
سخنگوی این شرکت افزود: «هر زمان که مشکلی پیش بیاید، لورآل فعالانه برای شناسایی علل زمینه‌ساز و یافتن راه حل این مشکل تلاش می‌کند. در ژانویه سال ۲۰۲۴، شریک ما ارزیابی آثار حقوق بشری را در محل انجام داد تا موارد نقض بالقوه حقوق بشر را شناسایی و تعیین و راه‌هایی برای پیشگیری و کاهش آنها با تمرکز بر خطرات کار کودک ارائه دهد.»
استه لودر گفت: «ما معتقدیم که باید از حقوق همه کودکان محافظت شود و با تامین کنندگان مواد اولیه خود تماس گرفته‌ایم تا این موضوع بسیار جدی را بررسی کنیم. ما محیط پیچیده اجتماعی-اقتصادی پیرامون زنجیره محلی تامین گل یاس را می‌شناسیم و در حال انجام اقداماتی برای بررسی این موضوع هستیم. باید شفافیت بیشتری به دست آورده و برای بهبود وضعیت معیشتی جوامع منابع تامین مواد اولیه تلاش شود.»
در غربیه، وقتی قیمت فروش عطر در بازارهای بین‌المللی را به هبه، یاس‌چین، گفتیم، شوکه شد.
او گفت: «مردم در اینجا هیچ ارزشی ندارند» و افزود: «من از استفاده مردم از عطر ناراحت نیستم، اما می‌خواهم افرادی که از این عطر استفاده می‌کنند درد کودکان را در آن ببینند و درباره آن صحبت کنند.»
اما سارا دادوش، وکیل حقوقی، گفت که مسئولیت در این مورد بر عهده مصرف‌کننده نیست.
او گفت: «این مشکلی نیست که ما باید آن را حل کنیم. ما به قانون نیاز داریم… ما به پاسخگویی شرکت‌ها نیاز داریم و این مسئولیت نمی‌تواند فقط متوجه مصرف‌کنندگان باشد.»
نویسندگان , احمد الشامی و ناتاشا کاکس
گزارشگران بخش تحقیقات بی‌بی‌سی
